یکی از اصول مهم در استفاده از سیستم‌های مختلف، داشتن نسخه پشتیبان یا بکاپ است. یک لاستیک زاپاس برای خودرو، یک باتری اضافه برای چراغ قوه و مثال‌های بیشماری که می‌توان برای این موضوع زد همگی به نوعی اهمیت داشتن نسخه پشتیبان یا بکاپ را به ما یادآوری می‌کنند.
این مسئله در سیستم‌های امنیتی اهمیت بیشتری دارد. کیف پول سخت افزاری نیز در دسته تجهیزات امنیتی قرار دارد و بهتر است که در مورد راه های بکاپ کیف پول سخت افزاری اطلاعات بیشتری به دست آوریم.
اگر دقت کرده باشید، در بخش فروشگاه وب‌سایت بیشتر سازندگان کیف پول سخت افزاری، گزینه‌های فروش پک دوتایی، سه‌تایی و غیره که با تخفیف نیز همراه هستند وجود دارد. علت اصلی این موضوع این است که بسیاری از کاربرهای حرفه‌ای، از این طریق دارایی‌های خود را در چند کیف پول نگهداری می‌کنند تا در صورت مفقودشدن، به سرقت رفتن یا خراب شدن یک کیف پول، دسترسی آن‌ها به دارایی‌های دیجیتال از بین نرود.
برای آشنایی بیشتر با راه‌های بکاپ کیف پول سخت افزاری تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
ذخیره ارزهای دیجیتال در چند کیف پول سخت افزاری
با تهیه چند کیف پول سخت افزاری می‌توان یک سبد دارایی را در کیف پول‌های مختلف نگهداری کرد. به‌طوری که تمام آن کیف پول‌ها یک موجودی را نمایش دهند و تمام اطلاعات مربوطه از جمله کلیدهای عمومی و خصوصی، موجودی و تاریخچه تراکنش‌ها در همه دستگاه‌ها به طور یکسان ذخیره شود.
چنین قابلیتی حتی نیاز به کیف پول‌های همسان و ساخت یک شرکت نیز ندارد؛ یعنی می‌توان از کیف پول‌های برندهای مختلف مثل لجر و ترزور و غیره برای اینکار استفاده کرد. در این صورت، هنگام گم‌شدن، سرقت یا خرابی یکی از کیف پول‌ها، به کمک بقیه آن‌ها می‌توان به همان دارایی‌ها دسترسی داشت. حتی اگر روزی یکی از شرکت‌های سازنده کیف پول تعطیل شود، به کمک سایر دستگاه‌ها دسترسی به ارزهای دیجیتال از بین نمی‌رود.
برای این کار باید به دو نکته مهم توجه داشته باشیم؛ نکته اول مربوط به استاندارد «BIP» است. هر کیف پول با استانداردهای خاصی سازگار است. مثلاً سیستم ساخت کلمات بازیابی ۱۲، ۱۸ و ۲۴تایی در کیف پول‌های HD بر اساس استاندارد BIP 39 کار می‌کند و لازم است که کیف پول‌های ما با آن سازگار باشند (کیف پول‌های لجر، ترزور و کول ولت با استاندارد BIP 39 سازگارند).
در حقیقت استاندارد BIP39 یک استاندارد صنعتی برای ساخت کلمات بازیابی است که فرآیند آن شامل چند مرحله انتخاب تصادفی اعداد و چند عملیات ریاضی است. فرآیند ساخت کلمات بازیابی با استاندارد BIP39 در دو بخش انجام می‌گیرد؛ بخش اول مربوط به تولید تک تک کلمات Mnemonic است و در بخش دوم کلمات Mnemonic به معادل باینری خود تبدیل می‌شوند. در نهایت می‌توان از این کلمات به عنوان عبارات بازیابی کیف پول‌های HD استفاده کرد و امنیت آن‌ها را افزایش داد. برای آشنایی بیشتر می‌توانید به مقاله «فرآیند ساخت کلمات بازیابی در استاندارد BIP39» مراجعه کنید.
نکته دوم در ارتباط با تعداد ارزهای پشتیبانی‌شده در کیف پول‌های مختلف است. حتی کیف پول‌هایی که توسط یک شرکت ساخته می‌شوند نیز ممکن است ارزهای یکسانی را پشتیبانی نکنند. مثلاً ترزور مدل T ارزهای بیشتری را نسبت به ترزور One پشتیبانی می‌کند. پس برای گرفتن بهترین نتیجه، شاید بهتر باشد از کیف پول‌های یکسان برای این کار استفاده کنیم.
نحوه بکاپ گیری از یک کیف پول سخت افزاری
کاربران با تهیه نسخه پشتیبان یا بکاپ از یک کیف پول سخت افزاری می‌توانند از دارایی‌های خود در هنگام سرقت، خرابی یا گم شدن کیف پول محافظت کنند.
تنها کاری که برای تهیه بکاپ یا نسخه پشتیبان از یک کیف پول سخت افزاری باید انجام دهیم این است که «کلمات بازیابی» (Recovery words) آن را در یک کیف پول دیگر وارد کنیم. با این کار، کیف پول دوم نیز به تمام اطلاعات حساب کیف پول اول دسترسی پیدا می‌کند و به نوعی یک کپی از آن تهیه می‌شود.
فرض کنید یک کیف پول «لجر نانو اس» (Ledger Nano S) و یک کیف پول «ترزور وان» (Trezor One) داریم و می‌خواهیم هر دو دستگاه یک عبارات بازیابی یا کلمات seed را نگهداری کنند. یعنی اطلاعات مربوط به یک سبد دارایی در هر دو دستگاه وجود داشته باشد. برای این کار، ابتدا باید تنظیمات اولیه یکی از کیف پول‌ها، مثلاً لجر نانو اس را انجام دهیم تا ۲۴ کلمه بازیابی ساخته شود و آن‌ها را یاددشت کنیم.
در ادامه نوبت انجام تنظیمات اولیه کیف پول بعدی، یعنی ترزور وان است با این تفاوت که در هنگام راه‌اندازی، به جای استفاده از گزینه «Create a New Wallet» باید از گزینه «Recover Wallet» استفاده کنیم. در ادامه از ما خواسته می‌شود تا ۲۴ کلمه بازیابی را وارد کنیم و ما ۲۴ کلمه مربوط به کیف پول لجر را در ترزور وارد می‌کنیم.
با این کار، دو کیف پول دقیقاً اطلاعات یک حساب کاربری را به ما نشان خواهند داد. همه چیز از جمله موجودی، تعداد ارزها، آدرس‌ها و تاریخچه تراکنش‌ها در هر دو کیف پول یکسان خواهد بود و هر زمان تراکنش جدیدی انجام شود، هر دو کیف پول به طور خودکار به‌روزرسانی خواهند شد.
بکاپ کیف پول سخت افزاری توسط کیف پول نرم افزاری
افراد می‌توانند از یک کیف پول سخت افزاری بر روی یک کیف پول نرم افزاری بکاپ تهیه کنند؛ اما انجام اینکار به دلیل بالاتر بودن امنیت کیف پول سخت افزاری در مقایسه با کیف پول نرم افزاری توصیه نمی‌شود.
این امکان وجود دارد که برای تهیه بکاپ کیف پول سخت افزاری، از یک کیف پول نرم افزاری استفاده کنیم. البته انجام این کار زیاد توصیه نمی‌شود و علت آن هم بیشتر به مسائل امنیتی برمی‌گردد. می‌دانیم که کیف پول‌های سخت افزاری امنیت بالاتری نسبت به مدل‌های نرم‌افزاری دارند و به همین دلیل منطقی نیست که از یک کیف پول نرم افزاری برای این کار استفاده کنیم.
ولی به طور کلی این کار شدنی است. فقط باید به همان دو نکته مهم، یعنی سازگاری کیف پول‌ها با استاندارد BIP مشابه و همچنین پشتیبانی از رمزارزهای یکسان توجه داشته باشیم.
از این روش تنها در شرایطی می‌توان استفاده کرد که مثلاً کیف پول سخت افزاری به سرقت رفته است و در حال حاضر نسخه سخت افزاری دیگری در دسترس نداریم و می‌خواهیم در کوتاه‌ترین زمان، دارایی‌های کیف پول دزدیده‌شده را به جای دیگری منتقل کنیم.
در این صورت با وارد کردن کلمات بازیابی کیف پول دزدیده‌شده در یک مدل نرم‌افزاری مثل «اکسدوس» (Exodus) می‌توانیم وارد حساب کاربری خود شده و تمام دارایی‌ها را به جای دیگری منتقل کنیم تا دیگر توسط کیف پول دزدیده‌شده امکان دسترسی به آن‌ها وجود نداشته باشد.
دسترسی به اطلاعات کیف پولی که دزدیده، خراب یا گم شده است
فرض کنیم واقعاً کیف پول سخت افزاری ما به سرقت رفته است. در چنین شرایطی برای دسترسی سریع به دارایی‌های کیف پول سرقت‌شده، با توجه به اینکه از قبل نسخه کپی یا بکاپ از آن تهیه کرده‌ایم یا نه، چند سناریو مختلف وجود خواهد داشت که در ادامه دو مورد آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- حالت اول: ما از ابتدا رمزارزهای خود را در دو کیف پول سخت افزاری نگهداری می‌کردیم و حالا یکی از آن‌ها دزدیده شده است. ما همچنان از طریق کیف پول دوم به دارایی‌ها دسترسی داریم؛ ولی اگر موجودی ما مقدار قابل توجهی باشد و سارق هم دانش فنی و امکانات کافی در اختیار داشته باشد، ممکن است بتواند به PIN یا حتی کلمات بازیابی کیف پول دسترسی پیدا کند. پس باید هرچه سریع‌تر دارایی‌ها را به یک کیف پول با کلمات بازیابی متفاوت منتقل کنیم.
برای این کار ابتدا تنظیمات اولیه کیف پول را به‌عنوان یک دستگاه جدید انجام می‌دهیم و کلمات بازیابی جدید را یادداشت می‌کنیم. حالا با توجه به نوع رمزارزهای کیف پول سرقت‌شده، آدرس‌های عمومی همان رمزارزها را از کیف پول جدید در یک فایل متنی کپی می‌کنیم و مجدد کیف پول را ریست کرده و این بار با کلمات بازیابی کیف پول سرقت‌شده وارد می‌شویم و رمزارزهای موجود را یکی یکی به آدرس‌های جدید (که در فایل متنی کپی کرده بودیم) انتقال می‌دهیم.
در نهایت وقتی که تمام موجودی را انتقال دادیم، یکبار دیگر کیف پول را با کلمات جدید بازیابی می‌کنیم و به این ترتیب دارایی‌های ما در کیف پول جدید با کلمات بازیابی جدید قرار خواهند گرفت.
- حالت دوم: برخی کاربرهای حرفه‌ای یا سازمان‌ها که دارایی رمزارز قابل توجهی دارند، آن‌ها را در سه کیف پول سخت افزاری با بیشتر نگهداری می‌کنند که همه کپی یکدیگرند. در صورت به سرقت رفتن یکی از کیف پول‌ها، بهترین کار برای انتقال دارایی‌های به یک کیف پول با کلمات بازیابی متفاوت این است که (با فرض اینکه دارایی‌ها از ابتدا در ۳ نسخه کیف پول بوده‌اند) یکی از کیف پول‌های موجود را ریست و به عنوان کیف پول جدید با کلمات بازیابی جدید تنظیم کنیم. سپس وارد کیف پول دیگری (که کپی کیف پول به سرقت رفته است) شده و دارایی را به آدرس‌های جدید در کیف پول جدید که تازه ایجاد کردیم انتقال می‌دهیم.
سخن پایانی
در بحث‌های امنیتی همیشه باید بدترین اتفاق یا حالت ممکن را در نظر داشت و برای مقابله با آن از قبل برنامه‌ریزی کرد. شاید هیچ‌وقت کیف پول سخت افزاری ما به سرقت نرود و خراب یا گم نشود اما زمانی‌که بحث نگهداری دارایی‌های زیاد و سرمایه‌های دیگران یا چند سازمان در میان باشد، دیگر نمی‌توان از کنار نکاتی مثل تهیه نسخه پشتیبان و بکاپ‌گیری به سادگی عبور کرد.
تهیه بکاپ کیف پول سخت افزاری شاید حدود ۵۰ تا ۲۰۰ دلار هزینه نیاز داشته باشد، اما اگر یکی از این اتفاقات ناگوار رخ دهد، این هزینه به چشم نخواهد آمد.
بکاپ کیف پول سخت افزاری به سادگی با وارد کردن کلمات بازیابی در یک کیف پول دیگر با استاندارد BIP و رمزارزهای مشابه انجام می‌شود. اگر نسخه پشتیبان یا بکاپ را از قبل تهیه کرده باشیم، در صورت سرقت، خراب یا گم‌شدن کیف پول، همچنان به دارایی‌های دیجیتال دسترسی خواهیم داشت و به‌راحتی می‌توانیم آن‌ها را برای امنیت بیشتر، به آدرس‌های دیگری انتقال دهیم.