اگر در دنیای کریپتو فعالیت داشته‌اید، بعید به نظر می‌رسد که اسم بلاک چین قبلا به گوشتان نخورده باشد. بلاک چین یکی از زیر مجموعه‌های فناوری «دفتر کل توزیع شده» (DLT) به شمار می‌رود. در واقع بلاک چین نوعی خاص از پایگاه داده است که می‌توان اطلاعات را به صورت امن و کاملا تغییرناپذیر در آن ذخیره کرد.
در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با ساختار بلاک چین، نحوه کارکرد، نقاط قوت و ضعف و انواع مختلف این فناوری آشنا کنیم.
فناوری دفترکل توزیع‌شده چیست؟
همانطور که گفتیم، بلاک چین یکی از زیر مجموعه‌های فناوری دفترکل است. دفترکل در واقع جایی است که تمام اطلاعات سیستم یا کسب و کار در آنجا ثبت می‌شود.
مفهوم توزیع‌شده هم این است که دفترکل فقط در اختیار یا نظارت یک یا چند نفر خاص نیست و تمام اعضای شبکه می‌توانند به تراکنش‌ها دسترسی داشته و یک نسخه آن را در اختیار خود داشته باشند.
البته لازم به ذکر است که تکنولوژی دفترکل توزیع‌شده یک تکنولوژی جدید نیست و از سال‌ها پیش در کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین یا زنجیره بلوک، یک شبکه متشکل از اعضای مختلف برای ذخیره امن اطلاعات و پردازش آن‌ها است. به اعضای شبکه بلاک چین نود یا همان گره گفته می‌شود. نودها نیز انواع مختلفی مانند مسترنود، لایت‌ویت نود و… دارند.
ارتباط نودها نیز با یکدیگر به صورت «همتا به همتا» (Peer to Peer) است. در ارتباط همتا به همتا کاربران به صورت مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند وهیچ سرور مرکزی برای ارتباط کاربران وجود ندارد.
بلاک چین در ارزهای دیجیتال
بلاک چین نوعی سیستم است که تمام اطلاعات مرتبط با تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را نگهداری می‌کند و تمامی کامپیوترهای موجود در شبکه یک نسخه از بلاک چین را روی خود دارند؛ همین موضوع باعث می‌شود هیچ فردی نتواند اطلاعات را پاک یا دستکاری کند.
بلاک چین چگونه کار می‌کند؟
اطلاعات در بلاک چین به صورت تراکنش هستند؛ تراکنش‌ها پس از اینکه پردازش می‌شوند در واحدی به نام بلوک یا بلاک قرار داده می‌شوند که به بقیه بلوک‌ها که همان زنجیره بلوکی اصلی است اضافه می‌شوند.
وقتی یک بلوک در این مرحله قرار می‌گیرد، وارد زنجیره بلوکی می‌شود و دیگر امکان تغییر، دستکاری یا پاک‌کردن آن وجود نخواهد داشت.
این مهم‌ترین ویژگی بلاک چین است که باعث می‌شود اطلاعات به صورت کاملا امن نگهداری شوند. همه این اطلاعات قبل از اینکه ذخیره شوند، توسط توابع ریاضی که به آن «تابع هش» (Hash function) نیز گفته می‌شود رمزنگاری می‌شوند.
این بلاک‌ها به صورتی ذخیره می‌شوند که اگر آن‌ها را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که هش هر بلاک از هش بلاک قبلی استفاده کرده؛ به همین ترتیب که هر هش از هش قبلی استفاده کرده و اگر این بررسی را تا انتها ادامه بدهیم به جنسیس بلاک که همان اولین بلاک زنجیره است خواهیم رسید.
بلاک چین در زمینه‌های دیگر
اگر فکر می‌کنید که بلاک چین فقط در زمینه کریپتو می‌تواند کاربرد داشته باشد در اشتباه هستید، زیرا درست است که نام بلاک چین با بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال پیوند خورده، اما این کاملا اشتباه است که فکر کنیم بلاک چین فقط در بازار کریپتو کاربرد دارد.
بلاک چین می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند حمل و نقل، فعالیت سازمان‌ها و امور دولتی، بهداشت و املاک نیز کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. به طور مثال در امور دولتی می‌توان از فناوری بلاک چین کمک گرفت و در زمینه‌هایی مانند انتخابات، مدیریت مالی کشور و مدارک هویتی شهروندهای یک جامعه نیز از آن استفاده کرد.
در مثال دیگر می‌توان به کاربرد بلاک چین در زمینه بهداشت اشاره کرد که با کمک این فناوری می‌توان از حریم خصوصی بیماران محافظت کرد یا پزشکان می‌توانند به سوابق پزشکی بیماران خود دسترسی داشته باشند و حتی برای تجویز نسخه نیز از این فناوری استفاده کنند.
انواع بلاک چین
بلاک چین‌ها را می‌توان نسبت به نوع و تفاوت‌هایی که دارند به چهار دسته تقسیم کرد که این چهار دسته به شرح زیر است:
- بلاک چین خصوصی: این نوع بلاک چین بیشتر در سازمان‌ها استفاده می‌شود و فقط نودهایی خاص که خود این سازمان‌ها و مراکز تعیین می‌کنند و به آن‌ها اجازه دسترسی اطلاعات را می‌دهند، می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
- بلاک چین عمومی: بلاک چین عمومی دقیقا برعکس بلاک چین خصوصی عمل می‌کند، به‌طوری‌که هیچ محدودیتی برای پیوستن نودها به شبکه یا مشاهده تراکنش‌ها و اطلاعات وجود نخواهد داشت.
- بلاک چین کنسرسیوم: بلاک چین یک شبکه نیمه‌متمرکز است که بیشتر توسط بانک‌ها و سازمان‌های دولتی جهت تبادل اطلاعات بین خود و سازمان‌های دیگر استفاده می‌شود.
- بلاک چین هیبرید: به بلاک چینی که از ترکیب بلاک چین‌های عمومی و خصوصی به وجود می‌آید بلاک چین هیبرید می‌گویند. این نوع بلاک چین به گونه‌ای است که می‌توان تعیین کرد کدام یک از نودها در بخش خصوصی قرار بگیرند و اجازه دسترسی به اطلاعات را داشته باشند و کدام یک از نودها فقط می‌توانند به اطلاعات بخش عمومی دسترسی داشته باشند.
دارایی‌های ما روی بلاک چین ذخیره می‌شود یا کیف پول‌ها؟
این شاید یکی از سوالاتی باشد که ذهن شما را درگیر کرده است اما پاسخ آن بسیار ساده است. تمام دارایی‌های کریپتویی ما بر روی بلاک چین ذخیره می‌شود و کیف پول‌ها فقط به عنوان رابط بین کاربر و بلاک چین استفاده می‌شوند.
همانطور که قبلا هم توصیه کرده‌ایم برای نگهداری طولانی مدت یک ارز دیجیتال بهتر است از کیف پول سخت افزاری استفاده کنید، زیرا برخلاف کیف پول‌های نرم‌افزاری آفلاین بوده و به همین دلیل قابل هک نیستند.
مزایا و معایب بلاک چین
بلاک چین نیز مانند تمام فناوری‌ها مزایا و معایبی دارد که در این بخش به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
سخن پایانی
ما در این مقاله سعی کردیم بلاک چین را به زبان ساده توضیح دهیم، اما شما کاربر عزیز باید این را بدانید که این فناوری تقریبا نوپاست و تازه شروع به کار کرده است و امید آن وجود دارد که با پیشرفت بلاک چین به سمت شفافیت بیشتر و حذف سانسور پیش برویم.
